{ "title": "Kutup Yıldızı", "image": "https://www.gezegenler.gen.tr/images/kutup-yildizi.jpg", "date": "20.01.2024 13:23:23", "author": "Selen Karadeniz", "article": [ { "article": "Kutup yıldızı, çok eski çağlardan itibaren insanların yön bulmada kullandığı ve küçükayı takımyıldızı içinde yer alan diğerlerinden en parlak yıldızdır. Aynı zamanda Kuzey Yıldızı, Demirkazık ve Şimal Yıldızı gibi isimlerle anılan bir yıldızdır. Gökyüzüne bakıldığı zaman en parlak yıldız olduğundan, çok kolay şekilde fark edilebilir. Aynı zamanda dünyanın ekseniyle yaklaşık aynı yönde olduğundan, daima kuzeyi gösterir. Bu açıdan tarihin en eski dönemlerinden itibaren deniz ve kara yolculuklarında yön bulmaya yardımcı olmuştur. Bunların dışında insanların hala bilemediği özellikleri olan bir yıldızdır.

Kutup yıldızı 3 farklı yıldızın birlikteliğinden oluşmaktadır. Bu üç yıldız hakkındaki bilgilere yakın geçmişte ulaşılmıştır. Bu yıldızlardan ilki, astronomide büyük sarı denilen ve güneşten yaklaşık 2450 defa daha büyük olan yıldızdır. İkici yıldız ise 1780 senesinde Almanya'da doğan İngiliz William Herschel tarafından bulunmuştur. Bu bilim adamı aynı zamanda güneş sistemindeki 7. Gezegen olan Uranüs ile gezegenin iki uydusu Titan ile Oberon'u, aynı zamanda Satürn gezegeninin Enceladüs ile Mimas uydularını da keşfetmiştir. Üçüncü yıldızın bulunması ise 1929 yılında gerçekleşmiştir. Bu yıldız kutup yıldızının en büyük yıldızı olan büyük sarının merkezinde yer alır.

Kutup yıldızının yeryüzünden çok parlak görünmesinin en önemli nedenleri arasında eksen benzeşmesi bulunur. Dünya ve kutup yıldızı arasındaki eksen farkının sadece 44 dakika olması nedeniyle, gökyüzünde kutup yıldızı sabit bir yerde ve kuzey yönünde durur. Kutup yıldızının bulunduğu yer ile ufuk çizgisi arasındaki yükseklik hesap edilirse, bulunulan yerin enlemi tespit edilir. Yani gözlem yapılan yerden kutup yıldızı ve ufuk çizgisi arasındaki mesafe enlem bilgisini bulmaya yarar. İstanbul'dan ufuk çizgisi ve kutup yıldızı arasında olan yükseklik ölçülürse, 41 derece bulunur.

Kutup yıldızı sayesinde yön bulma sadece kuzey yarım kürede geçerlidir. Bu yüzden yıldıza kuzey yıldızı denir. Güney yarım küreden kutup yıldızı ile yön bulunamaz. Bu yıldız sadece kuzey yarım küreden gözlenebilir. Güney yarım küreden yön bulmak istenirse, güney hacı takımyıldızından yararlanılabilir. Bu yıldız da kutup yıldızın her zaman kuzeyi göstermesi gibi, her zaman güney yönünü gösterir.
" } ] }