{ "title": "Asteroid", "image": "https://www.gezegenler.gen.tr/images/asteriod.jpg", "date": "19.01.2024 19:28:23", "author": "Selen Karadeniz", "article": [ { "article": "Asteroid, astronomi alanında küçük gezegen, gezegenimsi şeklinde tanımlanan gök cisimlerini oluşturur. Yapılan incelemeler asteroid sayısının yaklaşık 40 bin kadar olduğunu ortaya koymuştur. Dünyanın da içinde bulunduğu güneş sisteminde Mars ve Jüpiter arasındaki asteroidler, meydana getirdikleri asteroid kuşağı sayesinde aynı dünya gibi güneşin etrafında döner. Asteroidlere gezegenimsi denmesinin neden, bu gök cisimlerinin küçük bile olsa bir kütleye sahip olması ve gezegenler gibi uzayda yer kaplıyor olmasıdır. Asteroidler üzerine yapılan astronomik incelemeler neticesinde bazı asteroidlerin kendine ait uydusu olduğu tespit edilmiştir.

Astreoidlerin keşfedilmesi ise astronomik çalışmalar sonucunda olmamıştır. J. Bode ve Johann Titius adındaki iki matematikçinin kâğıt üzerinde matematik hesaplamalarını yapması sırasında asteroid keşfi olmuştur. Matematiksel bir denklem olan Bode Kanunun ispatlanmaya çalışılması sonuncunda, Mars ve Jüpiter gezegenleri arasında kayıp bir kütlenin olduğu belirlenmiştir. Pek çok kişi kütlenin bir gezegene ait olduğunu düşünmüş, o dönemde yani 19. Yüzyılın başlarında popüler olan \"Marduk Gezegeni\" iddiası ortası atılmıştır. Bu yüzyılda Mars ve Jüpiter arasında çok sayıda gök cisminin keşfiyle bilikte asteroid kavramı astronominin içinde yer almaya başlamıştır.

Bunların dışında antik Mısır medeniyetindeki en önemli eser olan Büyük Piramit'in de tanrı Ra'nın kayıp bir gezegenden geldiği yaklaşık 6 bin yıl öncesinden yazılmıştır. Arkeologlar da insanlık tarihinin başlangıcı olarak kabul edilen 5-6 bin yıllık olan Sümer tabletlerinde kayıp gezegeninin parçalandığını ve asteroidlerin gerçekte bu gezegenden kopan parçalar olduğunu yazarlar. 1900'lü yıllarda Güneş sistemindeki Mars ve Jüpiter arasındaki gök cisimleri dışında, sistemin içinde başka gök cisimleri yani asteroidlerin olacağı gündeme gelmiştir.

Gelişen teknoloji 1992 yılında Güneş sistemi dışında da asteroidlerin keşfini sağlamıştır. Bu sayede Ooort Bulutu ile Kuiper Kuşağı denilen bölgelerin keşfi olmuştur. Neptün ötesi cisimler olarak tanımlanan bu gök cisimleri sayesinde güneşin çevresinde dönen farklı cisimlerin olduğunu anlamaya yardımcı olmuştur. Bununla birlikte güneş sisteminde olan ve güneşin etrafındaki yörüngede dönen cisimlerde asteroidler, gezegenler ve Neptün ötesi cisimler şeklinde üç farklı kategoride sınıflandırılmıştır. Güneş sisteminin dış bünyesinde olan en ilginç asteroid ise keşfi 1977 yılında yapılan \"Chiron\" asteroidi olmuştur. Bu asterodi 960 km çaplı olup, güneşten yaklaşık 2,2 milyar yıl uzakta bulunur. Güneşin etrafındaki tam turunu da 66 yılda tamamlar.

En büyük çaplı asteroidler

Asteroid kuşağında bulunan en büyük asteroid, ilk tespit edilen ve cüce gezegen olarak tanımlanan Ceres gök cismidir. Bu asteroid tek başına bütün asteroid kuşağının yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır. Çağı yaklaşık 952 km kadardır. Pallas ve Vesta asteroidleri ise büyüklük olarak sıralamada ikinci ve üçüncü sırayı kaplar. Bunların da çapları 500 km üzerindedir. İlk asteroidin bulunmasından 48 yıl sonra yani 1849 yılında keşfedilen 10 Hyglea ise sıralamada dördüncü büyük asteroid olarak yerini almıştır. Bu asteroidlerin kütlesi atmosferi tutacak kadar boyutlara sahip değildir. En büyükleri olan birkaçı dışındakilerin küre biçimini alacak kütle çekimleri bile bulunmamaktadır.

En fazla ilgi çeken asteroidler ise ana kümeden ayrılmış olanlardır. Bazıları dünyaya da çok yaklaşırlar. Biçimsiz olan ve en uzun çapı 24,8 km olan Eros asteroidi, 1931 ile 1975 yılları içinde Dünya'ya yaklaşık 24 milyon km kadar yaklaşmıştır. 1,6 km çaplı olan Hermes ise 1937 yılında 776.000 km kadar Dünya'ya yaklaşmıştır. Jüpiter ile aynı yörüngede olan Trojan asteroidleri ise gezegenle aynı hızda olup, ondan 60 derece uzaklıkta dolanmaktadır. Ancak herhangi bir çarpışma olmaz. Bu tür olağan dışı yörünge izleyen asteroidler, bilim adamları tarafından sürekli takip altındadır.
" } ] }